Jarenlang was het een grap onder advocaten van kwade zaken: ben je gearresteerd, dan moet je een dokter zoeken. Die krijgt je in Bulgarije altijd vrij. Eindeloos is de lijst van rechtszaken die strandden, omdat de verdachte op cruciale momenten te 'ziek' was om te verschijnen. Talrijk zijn de veroordeelden die wegens 'gezondheidsproblemen' nooit de gevangenis zagen. Onder druk van de Europese Commissie nam Bulgarije maatregelen, maar de wonderbaarlijke verrijzenis van Josif 'Josko' Josifov doet vermoeden dat er nog altijd wordt gelachen om de grap.
Deze 43-jarige gangster verloor anderhalf jaar geleden stomdronken de controle over het stuur van zijn gepantserde mercedesjeep, en botste met 180 kilometer per uur op een tegemoetkomende auto die vijftig reed. De klap was zo hard dat van Josko's vier ton zware jeep niets meer over was. Laat staan van de andere auto: twee van de inzittenden kwamen om, de twee anderen raakten zwaar gewond.
Ook Josko bracht maanden door in het ziekenhuis. En toen het proces tegen hem begon, verklaarden drie specialisten dat hij de rest van zijn leven niet meer in staat zou zijn om te lopen of zelfs maar overeind te zitten. Josko verscheen ineengedoken in een rolstoel voor de rechter. Een ellendig hoopje mens, voortgeduwd door een paar honderd kilo aan lijfwachten. De rechter oordeelde dat hij het proces niet verder hoefde bij te wonen. Ook mocht hij na zijn veroordeling tot acht jaar gevangenisstraf zijn hoger beroep thuis afwachten.
Hoewel er van meet af aan twijfels waren over Josko's fragiele gezondheid, bood de gedachte dat mogelijk ook zíjn leven verwoest was de slachtoffers en nabestaanden een schrale troost. Tot afgelopen woensdag. Want toen doken beelden op van de zware jongen en zijn entourage in de straten van Sofia. Josko is duidelijk herkenbaar aan zijn volgetatoeëerde linkerarm. Rusteloos drentelt hij rond op de stoep van een uitgaansgelegenheid. De rolstoel is in geen velden of wegen te bekennen. Zonder hulp klimt hij vervolgens in een nieuwe mercedes-jeep. Op de bijrijdersstoel, dat wel.
Van de levenslange verlamming is niets over. Weliswaar waggelt Josko als een eend, maar dat is nu eenmaal de favoriete tred van het Bulgaarse gangstergilde. Of misschien is het wel een gevolg van een aandoening die hij eerder eens had. Dat was in 2004, toen hij terecht stond omdat hij de opdrachtgever zou zijn van de moord op drugssmokkelaar Konstantin Dimitrov 'Samokovetsa'. Deze werd in 2003 op klaarlichte dag op de Dam doodgeschoten, voor de ogen van het winkelend publiek en een Nederlandse undercoveragent. Het proces tegen Josko werd destijds stilgelegd, omdat hij met spoed geopereerd moest worden. Aan een acute verlamming van zijn been wel te verstaan.
Hoe het ook zij, wat de officier van justitie betreft komt Josko voor zijn hoger beroep in persona naar de rechtszaal. En zijn dokters, die kunnen binnenkort wellicht op zoek naar een advocaat.