Hou op een straat in Bulgarije een willekeurige voorbijganger aan, vraag hem naar hoe hij of zij denkt over politici en de kans is groot dat het antwoord luidt dat het schurken zijn. Op zich niets bijzonders. Ook in de rest van de wereld is de term 'schurk' immers al snel synoniem aan 'politicus'. En ook in Nederland zijn genoeg mensen te vinden die wel een schurk willen aanwijzen in parlement of regering. Politici moeten er maar tegen kunnen.
In Bulgarije wordt het echter steeds moeilijker de kwalificatie niet letterlijk te nemen. Op 5 juli zijn er parlementsverkiezingen en minstens vijf individuen van ronduit twijfelachtig allooi hebben al laten weten dat ze zich kandidaat stellen. Tegen alle vijf lopen strafrechtelijke onderzoeken en sommigen zitten zelfs in de gevangenis. Dat wil zeggen: vooralsnog, want wie in Bulgarije deelneemt aan verkiezingen en (zonder veroordeling) vastzit, moet gedurende de campagneperiode worden vrijgelaten. Ook heeft hij dan recht op immuniteit en het justitieel onderzoek moet worden stilgelegd.
De bepaling - die is ingevoerd in 2001 - was bedoeld om het moeilijker te maken voor de zittende regering in verkiezingstijd het justitieel apparaat in te zetten om de oppositie te vervolgen. Aangezien dit bij tijd en wijle nog steeds gebeurt, lijkt de clausule weinig effectief. En nu dient ze ook nog eens om justitie flink dwars te zitten. Want in Bulgaarse rechtbanken leidt uitstel welhaast vanzelf tot afstel.
De eerste 'schurk' die zich voor het parlement meldde was Plamen Galev, die momenteel vastzit wegens bedreiging. Deze oud-commando maakt al sinds jaar en dag met zijn legermaatje Angel Hristov letterlijk de dienst uit in het provinciestadje Dupnitsa, ten zuidoosten van Sofia. De Galevi-broers - zoals het breedgeschouderde, kaalhoofdige tweetal wordt genoemd - worden verdacht van miljoenenfraude, belastingontduiking en het vormen van een criminele organisatie.
Even later verschenen op de lijst van de Unie van Bulgaarse Patriotten vader en zoon Veselin en Hristo Danov, beiden vast wegens witwassen, aanzetten tot prostitutie en vorming van een criminele organisatie. Bij de Bulgaarse Sociaal-Democratie springen de namen in het oog van Ivailo Drajev, aangeklaagd wegens veroorzaken van een dubbel dodelijk ongeluk, rijden onder invloed en verduistering, en Alexander Tomov, die 20 miljoen euro zou hebben gestolen. Tot dusverre is niemand vrijgelaten, maar het onderzoek naar Tomov is vorige week alvast stilgelegd.
Plamen Galev is de enige die werkelijk kans maakt op een parlementszetel. Hij wil als onafhankelijk kandidaat deelnemen en afgelopen weken gingen sympathisanten in Dupnitsa van deur tot deur om de daarvoor benodigde handtekeningen te verzamelen. De kiescommissie zou ruim 14.000 steunbetuigingen hebben ontvangen -meer dan genoeg om mee te kunnen doen. In het kiesdistrict waarin Dupnitsa ligt, volstaan achtduizend stemmen om een zetel te bemachtigen, berekende het weekblad Kapital. Galevs kostje lijkt gekocht.