Dirk van Harten

Heel even was het wereldnieuws: de Bulgaarse grenspolitie had een Afghaanse asielzoeker doodgeschoten.

In Bulgarije oefenen staat en economie druk uit op onafhankelijke redacties in een poging om hun onwelgevallige berichtgeving tegen te houden.

Het Bulgaarse onderwijssysteem is in gevaar. De scholen hebben te weinig geld, de leraren zijn gemiddeld zeer oud en hun salarissen zijn uiterst laag.

Bij het schoppen gaat het om meer dan het vermaken van fans, plaatselijke patriotten en liefhebbers van een harde, maar eerlijke strijd met winnaars en verliezers. In arme landen kan voetbal een heel ander doel hebben. Een verhaal uit Lom aan de Donau, de armste stad van Bulgarije.

Veranderingen gaan in Bulgarije vaak tergend langzaam, zeker op het gebied van justitie. Een heel enkele keer gaan ze echter razendsnel.

Voor de Commissie voor Financieel Toezicht was het een bijzondere week. Niet alleen legde de Bulgaarse beurswaakhond een recordbedrag op aan boetes, ook slaagde hij erin zijn werkterrein uit te breiden tot mediatoezichthouder. Of misschien beter gezegd: tot censor.

Situatie doet denken aan crisis van 1996.

Het startschot voor de campagne voor de Europese verkiezingen was nog nauwelijks gegeven, of in Bulgarije kwam de eerste verkiezingsfraude al aan het licht. In een land waar verkiezingen nooit zonder gerommel gaan, is het een veeg teken.

Plamen Stoilov wist het in december zeker. Als hij als vooraanstaand onderzoeksrechter weg zou blijven bij een driedaagse werkconferentie over de hervorming van de Bulgaarse rechtspraak, zou niemand dat ooit merken.

Het is niet voor het eerst dat Volen Siderov, de leider van de Bulgaarse extreem-rechtse partij Ataka, verwikkeld is in een schandaal. Allesbehalve zelfs. Maar het lijkt erop dat hij nu toch zijn hand heeft overspeeld, terwijl tegelijkertijd het verleden aan zijn deur klopt.

De banden tussen kerk en staat zijn nauw in Roemenië. Te nauw, vinden sommigen. 'Er gaat heel veel overheidsgeld naar de Roemeens-orthodoxe kerk. Die gebruikt dat om haar eigen positie te versterken.

De omstandigheden in de overvolle opvangcentra zijn slecht en het geweld tegen buitenlanders neemt toe.

Het is een van de iconische misdaden uit de Koude Oorlog: de 'paraplumoord' op de Bulgaarse schrijver Georgi Markov, 35 jaar geleden in Londen.

Het begon met een anonieme advertentie in een Bulgaars reistijdschrift en het eindigde met arrestaties.

Bulgaarse communisten nooit veroordeeld voor misdrijven, ook de moordenaar van dissident Markov gaat vrijuit.

Interview - Filmmaker Florin Iepan herinnert Roemenen aan hun fascistische verleden en wordt gemeden als de pest.

Bulgaren met problemen kunnen nauwelijks beroep doen op therapeuten.

Een slapeloze nacht in het buitenverblijf van de Roemeense dictator Nicolai Ceausescu in Transsylvanië.

Populistische premier Borisov verrast zelfs eigen ministers. Verkiezingen kunnen eerlijker worden dan de bedoeling was.

Critici menen dat omstreden minister van binnenlandse zaken zelf niet zuiver is.

Bulgaren zijn trots op hun cultuur, maar over een ding zwijgen ze liever: chalga, de muziek waarop een groot deel van de bevolking elk weekend danst.

Hij is een 90-jarige, koppige, levende legende die in elk Grieks hart een speciale plek inneemt. Manolis Glezos haalde in 1941 de hakenkruisvlag van de Akropolis. Zijn strijdbaarheid heeft hij nooit verloren. 'Niemand kan voor mij beslissen, zelfs niet in tijden van crisis.'

Aanvallen op buitenlandse marktkooplui, bedreigingen van artsen die om smeergeld vragen: de Griekse Gouden Dageraad schudt haar masker af en presenteert zich openlijk als een partij die geweld niet schuwt. Ondertussen groeit ze in de peilingen en zou ze nu al de derde partij zijn. Ze profiteert van de geradicaliseerde Griekse politiek, zegt politicologe Vassiliki Georgiadou.

Links heeft zijn tijd gehad in Griekenland. Artemios Matthaiopoulos grijnst bij de gedachte. Het parlementslid voor de 'nationalistische, niet neonazistische of fascistische' Gouden Dageraad loopt zaterdagmiddag in Thessaloniki voorop bij een demonstratie van politie, brandweer en kustwacht.

Jarenlang was het een grap onder advocaten van kwade zaken: ben je gearresteerd, dan moet je een dokter zoeken. Die krijgt je in Bulgarije altijd vrij. Eindeloos is de lijst van rechtszaken die strandden, omdat de verdachte op cruciale momenten te 'ziek' was om te verschijnen.

Bulgaarse strafrechter krijgt het aan de stok met minister en wordt ontslagen.

De Grieken hebben gedaan waarmee ze dreigden: de regering afstraffen. Maar de klap is harder dan verwacht. 'We hebben het land kapot gemaakt!' Terugblik op verkiezingskoorts in Athene.

Voor de Grieken is het al net zo gewoon als stakingen en demonstraties: politici die op straat, in restaurants of bij officiële gelegenheden worden aangevallen of uitgejoeld.

Aan de sneeuw ligt het niet. Er ligt meer dan een meter op Vitosha, het gebergte even buiten Sofia. Aan het weer ligt het evenmin. Het is koud, maar de zon schijnt. Toch is er bijna geen skiër te bekennen.