Heel even was het wereldnieuws: de Bulgaarse grenspolitie had een Afghaanse asielzoeker doodgeschoten. Premier Borisov verliet er hals over kop de Eurotop in Brussel voor. Inmiddels is de aandacht weer verslapt, maar de vragen stapelen zich op.
Het officiële verhaal is dat drie grenswachten uitrukten, nadat via het zogeheten geïntegreerde informatiesysteem - op afstand bestuurde infraroodcamera's met een bereik van 25 kilometer - een signaal was binnengekomen dat zo'n tien personen vanuit Turkije probeerden de grens over te steken. Tot hun verrassing troffen de agenten meer dan vijftig Afghanen aan, voornamelijk jonge mannen, in 'goede sportieve conditie'. De agenten voelden zich bedreigd en een van hen loste een waarschuwingsschot. De kogel ketste af tegen een brug en trof een 56-jarige Afghaan.
Het Helsinki Comité slaagde erin om twintig van de betrokken Afghanen te interviewen, onder wie de broer van het slachtoffer, dat niet 56 bleek te zijn, maar negentien. Ze vertelden dat ze zodra ze de agenten zagen op de vlucht sloegen. Er zouden ook geen drie, maar vier of vijf agenten zijn geweest en twee van hen zouden geschoten hebben, in totaal vier keer. Of dit waarschuwingsschoten waren, wordt niet duidelijk, maar het zou in strijd zijn met de geweldsinstructie die stelt dat alleen geschoten mag worden om direct lichaamsgevaar af te wenden.
Het openbaar ministerie zou al twee weken terug de resultaten van het ballistisch onderzoek presenteren, maar heeft dat nog altijd niet gedaan. Zelfs de doodsoorzaak van de Afghaan is nog altijd niet officieel bevestigd. En er is meer. De Afghanen bevonden zich op ruim dertig kilometer van de grens, ver buiten het bereik van de camera's van het geïntegreerde informatiesysteem. Bovendien werkt dit systeem niet aan het betreffende stuk van de grens, zoals is te lezen in het verslag van de ministerraad van vrijdag. Dit roept de vraag op wat die agenten daar deden.
Het Helsinki Comité roept in de herinnering dat in 2000 een Irakees aan de grens omkwam, zoals de autoriteiten ook toen op voorhand vaststelden: getroffen door een afgeketst waarschuwingsschot. Volgens Human Rights Watch schieten Bulgaarse grenswachten regelmatig op asielzoekers om ze terug te drijven naar Turkije. In 2013 zou een Afghaan door twee kogels zijn getroffen. Bulgarije, dat een zeer slechte reputatie heeft als het gaat om het vervolgen van schietende agenten, heeft die aantijgingen zelfs niet onderzocht.