'We hebben drie jaar stof weggeveegd. Nu moet ik alle kabels nog nalopen, maar dan doet alles het weer.' Raymond K. (29), beter bekend als de Zwolse dj, is een maand vrij en weer aan het werk in zijn Amsterdamse studio. 'Ik moet even een stapje terug doen, maar dan komt het wel. Mensen uit de scene helpen me om opnieuw te beginnen.' In september verschijnt zijn single 'I'm coming home.' Ook is hij van plan een boek te schrijven over zijn ervaringen.
Drie jaar zat K. in de gevangenis voor xtc-smokkel naar de Verenigde Staten. Achttien maanden daarvan bracht hij door in het huis van bewaring in Brooklyn en in de beruchte Fort Dix gevangenis in New Jersey. In mei keerde hij terug naar Nederland om hier zijn straf uit te zitten. Een maand geleden liet de rechter in Almelo hem vrij. Naar Nederlandse maatstaven was het mooi geweest.
'Neem maar een tas mee, want je gaat een hele tijd weg' zeiden de agenten die hem drie jaar geleden in Zwolle arresteerden. Wat er aan de hand was, vertelden ze niet. Pas na drie dagen hoorde hij dat de VS om zijn uitlevering hadden gevraagd voor grootschalige xtc-smokkel. 'Bizar was het. Een week eerder was ik uit Amerika teruggekomen van optredens. Waarom hebben ze me toen niet vastgehouden? Toen wisten ze toch ook wel dat ze mij wilden?'
Na achttien maanden in een Nederlandse cel werd hij, samen met zijn jeugdvriend Bas van der P., uitgewezen. 'De Nederlandse gevangenis is net een hotel. De laatste week voor mijn uitlevering zat ik in Vught, in de Extra Beveiligde Inrichting. Dat is mensonterend daar, maar echt niks vergeleken met wat ik in Amerika meemaakte.'
In Brooklyn zat hij met 120 gevangenen op een zaal. Er was één toilet. Slapen deden ze in stapelbedden. 'Tussen de bedden liepen straten. Je had een Puertoricaanse straat, een homostraat, een straat waar gegokt werd. Het was een eigen wereld. De ratten en muizen renden in het rond. In de douches stond het water tot boven je enkels, de scheermesjes dreven voorbij. Het was er zo smerig. Sommigen van die kerels douchten misschien één keer per maand.'
Er waren steekpartijen en verkrachtingen. 'Ik heb mijn postuur mee. Maar als je daar komt als klein, mager mannetje met mooie blonde haren en blauwe ogen, dan ben je snel iemands vrouw. Ik heb het allemaal gezien. Mijn enige hoop was dat ik was uitgeleverd en misschien mijn straf in Nederland zou kunnen uitzitten. Maar er zijn er die zitten hun hele leven in zo'n gevangenis. Ze beginnen met vijf jaar, maar moeten op een gegeven moment iemand vermoorden om alleen maar zelf te overleven. Dat is weer vijf of tien jaar erbij. En zo gaat het maar door. Het is een rimboe.'
Een rechter heeft Raymond K. in de VS nooit gezien. Net als veel andere verdachten sloot K. een 'plea bargain.' In ruil voor een (gedeeltelijke) schuldbekentenis stelt de openbaar aanklager een lichtere straf voor dan hij voor een juryrechtbank zou eisen. Meer dan 95 procent van de aanklachten wordt op deze manier afgehandeld.
'Het is handje klap. De aanklager doet een voorstel aan je advocaat. Als die niet akkoord gaat, komen ze met iets nieuws. Net zolang tot ze het samen eens zijn.' Behalve een schuldbekentenis, dient ook het beschuldigen van een ander als ruilmateriaal. 'Ze wilden Bas bijvoorbeeld laten zeggen dat ik de baas was. Dan kreeg hij strafvermindering. Bas die weigerde natuurlijk, maar andere mensen flippen volledig. Die geven nog hun moeder aan.'
Zelf had hij zijn zaak wel willen laten voorkomen. Al was het maar vanwege het bewijsmateriaal - op basis van anonieme getuigen - dat hij nu nooit heeft gezien. Maar dan waren voor Van der P. ook de kansen op een 'plea' verkeken. 'Bas had dan ook voor de rechter moeten verschijnen en hij wilde wel graag een deal sluiten. Dus we moesten samen beslissen wat we gingen doen. Een rechtzaak kun je ook bijna niet winnen. En als ze je schuldig verklaren, pakken ze je extra hard, omdat een proces veel tijd en geld kost.'
K. koos daarom eieren voor zijn geld. Drugssmokkel heeft hij nooit toegegeven, maar hij bekende op de aanklacht van 'conspiracy.' 'Daar kunnen ze je al van beschuldigen, zonder dat je iets gedaan hebt. Als je alleen al de gedachte hebt, noemen ze het al conspiracy.' Hij kreeg acht jaar. 'Ik vond het eigenlijk nog wel meevallen. Ze beschuldigden me ook van de smokkel van xtc, hasj en cocaïne. Ze hadden de aanklacht zo zwaar gemaakt dat Nederland mij wel zou uitleveren. Maar daar bleef dus helemaal niks van over.'
Na zijn veroordeling ging hij naar Fort Dix in New Jersey, een verademing na Brooklyn. 'Je zit maar met zestien man op een zaal en je kan er werken. Maar het is net een fabriek. Er zitten tienduizend gevangenen daar, dat is bijna net zoveel als in heel Nederland.' Het grootste voordeel van Fort Dix was echter dat hij de procedures voor zijn terugkeer kon opstarten. 'Dat mag je namelijk niet zolang je in het huis van bewaring zit. Door me daar zo lang te houden, hebben ze me goed tegengewerkt.'
In maart keerde Bas van der P. terug naar Nederland en in mei was het ook voor Raymond K. zo ver. 'Je gelooft het pas als je bij de KLM instapt. Zodra de Amerikaanse agenten weg waren, deden de Nederlandse marechaussees mijn boeien af. Van de stewardessen kreeg ik een biertje. Toen wist ik zeker dat het over was.'